CMS مخفف Content Management System است و در واقع مسئولیت ایجاد، مدیریت و بهینه‌سازی یک وبسایت را بر عهده دارد. به بیان ساده‌تر CMS، یک نرم‌افزار است که به صاحب یا ادمین سایت اجازه میدهد فرآیند تولید محتوا و پشتیبانی سایت را به آسانی کنترل کند. سیستم مدیریت محتوا افزودن و به روزرسانی محتوا را ساده می‌کند حتی اگر برنامه‌نویس نباشید.
ایده ساخت CMSها از آنجایی سرچشمه گرفت که بین سالهای 1995 تا 2005 تعداد کاربرانی که از اینترنت استفاده میکردند به طرز چشمگیری افزایش یافت. از این رو شرکت‌های طراح وب سایت تصمیم گرفتند که یک بستری را فراهم آورند تا یک پایه و بنیاد برای وبسایتها طراحی کنند. یعنی بستری که بتواند نیاز های جامع کاربران در هنگام استفاده از وبسایتها را پاسخگو باشد و دارای قالبی منعطف باشد تا بتوان بیشتر وب سایت‌ها را با آنها راهاندازی کرد. نام این بستر را بعدها CMS یا سیستم مدیریت محتوا نامیدند.
امروزه دیگر کاربران توقع مشاهده یک سایت با صفحات ثابت و خسته کننده را ندارند. بازدید کنندگان مایل به رویارویی با صفحاتی هستند که به نحوی هم از لحاظ ساختاری چیدمان متناسب و زیبا داشته باشد و هم سهولت استفاده و دسترسی به منوها و مطالب لینک شده در دستور کار آن وبسایت قرار گرفته شده باشد. ترکیبی از انعطاف‌پذیری و سهولت در بکارگیری فاکتور مهمی است که برتری یک سیستم مدیریت محتوا را تضمین می‌کند.
انواع سیستم‌های مدیریت محتوا
دو نوع سیستم مدیریت محتوا وجود دارد: آماده و اختصاصی.
1. CMS آماده
بخشی از سیستم‌های مدیریت محتوای آماده رایگان و متن باز هستند. سیستم‌های متن باز توسط گروهی از برنامه‌نویسان علاقه‌مند در سراسر جهان ساخته شده و نگهداری میشوند. به طور معمول یک بدنه کنترل کننده دارند و کد این سیستم‌ها در اختیار همه قرار میگیرد؛ هر توسعه‌دهنده با توجه به مهارت‌هایی که دارد می‌تواند کد را تغییر دهد و عملکرد جدیدی را ایجاد کند. معمولاً خود نرم‌افزارها رایگان هستند اما ممکن است سفارشی‌سازی آنها رایگان نباشند. پلتفرم‌های مدیریت محتوای منبع باز زیادی همچون: وردپرس، جوملا، دروپال و … وجود دارند که طبق آمار ارائه شده در تصویر زیر، وردپرس با اختلاف زیادی بهترین CMS متن باز شناخته می‌شود.
وردپرس (WordPress)
وردپرس به عنوان قدرتمند ترین CMS شناخته شده حال حاضر، در صدر لیست بهترین CMSها قرار میگیرد. این سیستم مدیریت محتوا که در ابتدا یک بستر جهت وبلاگ نویسی بود، رفته رفته با افزوده شدن امکانات پیشرفته‌تر به یک سیستم ساخت وبسایت تبدیل شد. با استفاده از وردپرس قادر خواهید بود وبسایتی را با صرف زمان و هزینه کمتر به نسبت طراحی یک وبسایت اختصاصی، ایجاد کنید. طراحی یک وبسایت حرفه‌ای با وردپرس نیازمند تم‌ها و افزونه‌هایی است که وردپرس از این جهت هم نگرانی‌ها و شکاف‌ها را برطرف کرده و هزاران تم و افزونه در وبسایت رسمی خود قرار داده است.
در مورد وردپرس بیشتر بخوانید!
جوملا (Joomla)
جوملا که یکی دیگر از CMSهای محبوب بین کاربران است، به عنوان جایگزینی برای وردپرس شناخته شده است. جوملا قابلیت ساخت هر نوع از وبسایت را به کاربرانش میدهد؛ از سایت‌های فروشگاهی گرفته تا وبسایت‌هایی با خدمات و محتوای مدیریتی. البته در کنار نقاط قوت این CMS، بهتر است این را هم در نظر بگیرید که برای افرادی که در سطح مبتدی از این سیستم استفاده می‌کنند، ممکن است پیچیدگی‌هایی داشته باشد که کار را برایشان سخت‌تر کند.
دروپال (Drupal)
دروپال یک سیستم مدیریت محتوای ماژولار با امکانات فراوان است که برای بسیاری از انواع وب سایت ها، اعم از بلاگ‌های کوچک شخصی تا سایت های شرکت های بزرگ و ارگان های سیاسی قابل استفاده بوده و جهت مدیریت و طراحی وب سایت های اینترنتی راه اندازی شده است. دروپال یک CMS یا قالب سیستم مدیریت محتوا می باشد که ابزار برتر، برای تلفیق فناوری Open source، دیتابیس های ذخیره اطلاعات و ابزارهای رمزنویسی صفحات وب چون HTML و CSS به شمار می رود، استفاده از این نرم افزار باعث می‌شود وب سایت از نظر فنی با سرعت تصاعدی بیشتری پیشرفت داشته باشد.
مجنتو (Magento)
سیستم مدیریت محتوای مجنتو بیشتر برای ساخت فروشگاههای اینترنتی و برپایی کسب و کارهای اینترنتی مورد استفاده قرار میگیرد. Magento نیاز مدیریت فروشگاههای بزرگ با عملیات فروش پیچیده را پاسخگو است.
پرستاشاپ (PrestaShop)
PrestaShop که در حال حاضر به یک فروشگاه‌ساز معروف است که فروشگاههای کوچک و بزرگی در سراسر جهان از آن استفاده می‌کنند. این CMS، تمامی آنچه برای داشتن یک فروشگاه لازم است را در اختیار مدیران و صاحبان وبسایتها قرار میدهد. PrestaShop با واحدهای مختلف پولی هر کشور سازگار است و از سیستم‌های مالی مختلفی از جمله سیستم‌های حسابداری، انبارداری و مدیریت مشتری پشتیبانی می‌کند.
2. CMS اختصاصی (proprietary)
با بهبود سیستم‌های منبع باز تا حدی سیستم‌های اختصاصی جایگاه خود را از دست دادند. مسئله اصلی در مورد سیستم‌های اختصاصی این است که توسعه‌دهندگان آن، نه تنها باید از تخصص و دانش کافی برخوردار باشند تا وبسایت شما را فعال نگه دارند، بلکه باید توانایی توسعه‌ی مستمر وب سایت شما را نیز داشته باشند. سیستم‌های مدیریت محتوای اختصاصی توسط یک شرکت ساخته و نگهداری میشوند. در این سیستم‌ها دسترسی به کد منبع مجاز نیست و به طور معمول این وبسایتها توسط شرکتی که آنها را ایجاد کرده باشد میزبانی میشوند.
مزایای طراحی سایت با سیستم مدیریت محتوای اختصاصی
سرعت: از آنجا که CMS اختصاصی دقیقا همان قابلیت‌هایی که شما به آن نیاز دارید را دارد و هیچ کد اضافه‌ای وجود ندارد؛ پس سرعت سایت شما بیشتر خواهد بود و بهینه‌سازی کدهای آن آسان‌تر.
تطابق انتظارات با نتیجه: در طراحی اختصاصی چون از پایه سیستم کاملاً با توجه به نیازها و امکانات مورد نظر شما طراحی می‌شود پس در نهایت محصولی که تحویل خواهید گرفت دقیقا مطابق انتظارات شما خواهد بود و هر گونه تغییر، بهینه‌سازی و سفارشی‌سازی قابل انجام خواهد بود.
اگر قصد طراحی سایت دارید؛ پیش از اقدام، مقاله‌ی وردپرس یا cms اختصاصی را حتماً بخوانید!